Autorijden met MS (augustus 2010)

Wanneer u MS hebt, is het vaak van belang dat u zich per auto kunt verplaatsen. Tegelijkertijd kunt u door MS minder rijgeschikt zijn, bijvoorbeeld omdat u slecht ziet of kracht verliest. Bij het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen kunt u een verklaring van geschiktheid aanvragen. Vaak is daarvoor een keuring nodig. Soms kan een aanpassing aan uw auto uitkomst bieden.

Verantwoord autorijden

Voor mensen met MS is het vaak van groot belang dat zij zich per auto kunnen verplaatsen. Het bezit van een auto, een geldig rijbewijs, een kenteken¬bewijs en een goede verzekering zijn vier vereisten.

Autorijden zal door MS meestal geleidelijk aan minder goed gaan. Voor veel mensen met MS geldt bijvoorbeeld dat zij minder goed gaan zien of kracht verliezen. Iemand die niet goed in staat is om verantwoord auto te rijden, is zelfs strafbaar als hij toch aan het verkeer deelneemt. U loopt dan bij een ongeluk de kans dat de verzekeringsmaatschappij het schadebedrag van u gaat terugvragen.

Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR)

Wanneer u een chronische ziekte hebt zoals MS, bent u niet verplicht dit te melden aan het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Toch raden wij aan om het CBR in te schakelen. U kunt het CBR op de hoogte stellen dat u MS hebt en dat u wilt (blijven) autorijden. Om veilig te kunnen rijden hebt u niet alleen een rij¬bewijs maar ook een verklaring van geschiktheid van het CBR nodig. (070 – 372 05 00, www.cbr.nl).

Verklaring van geschiktheid

Rijgeschiktheid is iets anders dan goed kunnen rijden, de rijvaardigheid. Bij geschiktheid gaat het erom of u lichamelijk en geestelijk in staat bent om een auto te besturen. Rijvaardigheid is dat wat u tijdens de rijlessen leert.
U kunt in verschillende situaties het CBR inschakelen voor het aanvragen van een verklaring van geschiktheid:

  • U wilt uw rijbewijs halen. Vóórdat u rijles neemt vraagt u een verklaring van geschiktheid aan.
  • Uw rijbewijs is verlopen en u wilt dit verlengen. Ook wanneer uw rijbewijs is verlopen moet u de verklaring van geschiktheid (opnieuw) aanvragen.
  • U hebt al een rijbewijs en krijgt MS. Laat door uw eigen specialist controleren of deze denkt dat u kunt blijven autorijden (bijvoorbeeld of u minder goed ziet of dat u minder kracht hebt). Vraag, zeker wanneer u zulke klachten hebt, een ver¬klaring van geschiktheid aan.
  • U hebt een geschiktheidsverklaring. De geschiktheidsverklaring is een be¬perkte tijd geldig, dit kan variëren van één tot maximaal vijf jaar. Hierna moet u uw geschikt¬heid opnieuw laten beoordelen als u uw rijbewijs wilt verlengen.
    Het CBR zal in al deze gevallen een onderzoek instellen naar uw rijgeschiktheid.

Onderzoek naar de rijgeschiktheid

Het onderzoek naar de rijgeschiktheid verloopt als volgt:

  • Allereerst vult u een zogenaamde Eigen Verklaring in. De Eigen Verklaring is een formulier met tien vragen over uw gezondheid. Er wordt onder meer gevraagd of u onder behandeling bent bij een specialist voor een ziekte van het centrale zenuwstelsel (MS is zo’n ziekte). Wanneer u de Eigen Verklaring invult vóordat u rijles neemt zet u aan de voorzijde van het formulier het woord ‘Informatie’. De Eigen Verklaring is te koop op het gemeentehuis, bij de ANWB, bij het CBR en meestal ook bij rijscholen.
  • Tegelijkertijd kunt u bij uw gemeente een uittreksel halen uit de Gemeentelijke Basisadministratie (het bevolkingsregister).
  • Vraag daarnaast aan uw huisarts of neuroloog of hij in een brief wil opschrijven wat precies uw beperkingen zijn met betrekking tot autorijden.
  • De Eigen Verklaring, het uittreksel en de brief van uw arts stuurt u aan het CBR in uw regio. (Vanuit Erasmus MC wordt de brief direct aan CBR gezonden)
  • Daarna krijgt u een oproep om naar één van de regiokantoren van het CBR te komen. Het CBR heeft vijf regiokantoren, in Rijswijk, Amsterdam, Eindhoven, Arnhem en Assen.

Na zo’n oproep kunnen er verschillende dingen gebeuren:

  • De CBR-arts bepaalt of er een aparte keuring door een neuroloog nodig is. Dit gebeurt meestal, maar niet altijd. Houd er rekening mee dat u deze speciale keuring zelf moet betalen. Dit kan een paar honderd euro kosten.
  • Een korte rijtest van ongeveer een kwartier tot een half uur kan noodzakelijk zijn. Het gaat niet om een examen, maar om een testrit met een deskundige van het CBR. Er wordt dan gekeken of het sturen goed gaat, of de bediening van de pedalen geen probleem geeft en of u een noodstop kunt maken. Aan de rijtest zijn geen kosten verbonden. Mensen die hun rijbewijs nog niet hebben hoeven deze rijtest uiteraard niet te doen.

Beoordeling van de geschiktheid

Aan de hand van de brief van uw eigen huisarts of neuroloog, de keuring en de rijtest bepaalt het CBR of u een verklaring van geschiktheid en daarmee een rijbewijs kunt krijgen of verlengen. Er zijn drie mogelijkheden:

  • Iemand wordt afgekeurd. Iemand is dan niet (meer) geschikt om te rijden, ook niet wanneer de auto wordt aangepast. Het komt bijna niet voor dat iemand met MS helemaal wordt afgekeurd.
  • Wanneer de handelingen tijdens de testrit zonder problemen lukken, zal het CBR vaststellen dat u zonder problemen kunt (blijven) rijden en dat u geen aanpassing nodig hebt in uw auto. U krijgt dan de verklaring van geschiktheid.
  • Ongeveer één op elke drie geteste mensen blijkt in de auto een aanpassing nodig te hebben. U krijgt pas een verklaring van geschiktheid als uw auto aangepast is.

De afdeling Aanpassingen van het CBR geeft advies over technische aanpassingen in auto’s van gehandicapten. Er zijn veel aanpassingen mogelijk. Voor elke persoon met MS zullen de aanpassingen weer anders zijn. De overstap op een automaat, dat wil zeggen een auto zonder versnellings¬bediening en dus ook zonder koppeling, kan al een hele uitkomst zijn. Wanneer u een nieuwe of andere auto wilt kopen raden wij aan om een auto met automaat aan te schaffen, ook als u op dat moment nog weinig klachten hebt. Een ander voorbeeld: wanneer u weinig kracht hebt in uw benen kunnen in uw auto aanpassingen worden aangebracht waardoor u alles met de hand kunt bedienen. Er bestaan zogenaamde gasremschuiven en handbedrijfsremmen waardoor u niet met uw voet maar met uw hand kunt remmen en gas geven.

Meer informatie over de verschillende mogelijkheden kunt u krijgen bij de afdeling Aanpassingen van het CBR. Ook kunt u informatie krijgen bij Auto Aanpassers Nederland (www.mobiliteitsdagen.nl).

Meestal worden deze aanpassingen door uw gemeente vergoed. Wij raden aan om eerst na te gaan wat uw gemeente wil vergoeden voordat u uw auto laat aanpassen.

Wanneer u een aanpassing nodig hebt kunt u speciale rijlessen nemen om hier¬mee te leren omgaan. De aanpassing moet door het CBR in het rijbewijs worden vermeld.

Wanneer u een auto-aanpassing hebt moet deze ook worden bijgeschreven op uw kentekenbewijs. De Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) roept u dan op voor een keuring van uw auto. Wanneer u hierover meer wilt weten kunt u contact opnemen met de ‘Helpdesk’ van de RDW. (0900 – 07 39 (€ 0,10 pm), www.rdw.nl)

Houd er rekening mee houden dat er aan het verlengen van uw rijbewijs en het opnieuw aanvragen van de geschiktheidsverklaring veel kosten zijn verbonden (nieuw rijbewijs, Eigen Verklaring, speciale keuring).

Vanaf zeventig jaar is iedereen verplicht elke vijf jaar een Eigen Verklaring in te dienen voor verlenging van het rijbewijs.

 

Bron: MS vereniging/zorgsite MS, http://www.msvereniging.nl